سید حسین شرفالدین به مناسبت هفته دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار مهر، با تأکید بر اهمیت جنگ تحمیلی اظهار کرد: این جنگ به اعتبار اینکه با هدف نابودی انقلاب اسلامی شکل گرفت و یا ایجاد وقفه در روند آن بود، برای ملت ایران به عنوان یک مزاحم جدی مطرح شد و دشمن قصد داشت پیروزی انقلاب را از ملت بگیرد و آن را تلخ کند که این وضعیت، انگیزه مضاعفی در جوانان و رزمندگان ایجاد کرد که شامل اهتمام توأمان به دفاع از کیان ملی، تمامیت ارضی و کیان انقلاب بود که این موارد از هم جداییناپذیر هستند.
وی افزود: حضور گسترده جوانان در جبههها و تجمع آنها در فضای خاصی که به نام جبهه شناخته میشود، موجب خلق زیستجهانی کاملاً متفاوت از زندگی عادی و متعارف شد و برای موفقیت در این فضا، رزمندگان ناچار بودند جامعهپذیری، نظام ارتباطی، خلق و قاعدههای رفتاری ویژهای را رعایت کنند که در مجموع منجر به شکلگیری یک سبک زندگی خاص شد.
شرفالدین ادامه داد: ورود افراد به جبههها نوعی استقرار در موقعیتی بیسابقه بود که استمرار زندگی متعارف در آن امکانپذیر نبود و بنابراین نظامی از باورها، ارزشها، هنجارها، آئینها و رسومات جدید به طور طبیعی شکل گرفت و تحمیل شد که این فرایند موجب پدید آمدن شیوهای متفاوت از زیستن و کنشگری شد.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) با اشاره به عوامل مؤثر در شکلگیری این سبک زندگی گفت: سبک زندگی در جبهه مولود تعامل عوامل فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، روانی، جغرافیایی، اقلیمی، نظامی و امنیتی بود و ترکیب این عوامل، سبک زندگی منحصر به فردی را پدید آورد.
وی به همگنی بسیار بالای رزمندگان اشاره کرد و افزود: این همگنی زمینه استقرار سبک خاص زندگی در جبهه را فراهم کرد و مشابهتهای فراوان رزمندگان در ویژگیهای مختلف، از جمله جوان بودن، جنسیت مردانه غالب در میدانهای نبرد و مشارکت زنان در عرصههای پشت جبهه، از مظاهر این همگنی است.
شرفالدین در ادامه به ویژگیهای دیگر رزمندگان پرداخت و گفت: مهاجرت موقت از شهر و دیار، فاصلهگیری از زندگی معمول و تعلیق تعهدات و موقعیتهای قبلی مانند شغل و جایگاه اجتماعی از دیگر ویژگیها بود. در جبهه تنها عنوانی که افراد با آن شناخته میشدند، عنوان رزمنده، مجاهد، سرباز یا بسیجی بود که بیشتر در عرف نظامی و فرهنگ جبهه رایج بود.
وی خاطرنشان کرد: رزمندگان در جبهه در مقاطعی در پایینترین سطح امکانات قرار داشتند، اما دلمشغولی عمیق به باورها و ارزشهای دینی داشتند و تلاش میکردند این باورها را به نمایش گذاشته و در رفتار خود تجلی بخشند و همچنین آنان به قهرمانان و مجاهدان صدر اسلام، به ویژه امام حسین (ع) و اصحاب ایشان، علاقه و ارادت داشتند.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) به شرایط خاص جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی، مدیریتی و رفاهی در جبههها اشاره کرد و افزود: زندگی در سنگرها در مناطق شمال و غرب کشور، شرایط فیزیکی و فرهنگی بسیار متفاوت و غیرمعمولی بود که مهارتها و سبک زندگی خاصی را طلب میکرد.
شرفالدین به غلبه جمعگرایی و مهار فردیت در جبههها اشاره و تأکید کرد: این ویژگیها از شاخصههای مهم سبک زندگی رزمندگان بود که به همگنی و استقرار این سبک زندگی ویژه کمک کرد.
رزمندگان جنگ تحمیلی با روحیه جمعگرایی و تعلقخاطر دینی سبک زندگی ویژهای را شکل دادند
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) با اشاره به ویژگیهای سبک زندگی رزمندگان در جبههها گفت: رزمندگان با فاصله گرفتن از فردیت، دلسپردگی عمیق به باورهای دینی و تبعیت کامل از ولایت، فضای ویژهای ساختند که در آن معنویتگرایی، ایثار و جمعگرایی نقش محوری داشت.
وی با تأکید بر روحیه بالای جمعگرایی رزمندگان اظهار کرد: رزمندگان در جبههها تلاش کردند تا حد امکان از فردیت خود فاصله بگیرند و در راستای انجام مأموریت معین و مشخص، فقط بر یک هدف متمرکز باشند. وی ادامه داد: زندگی در جبهه به نوعی زیستن در برزخ بین زندگی و مرگ بود؛ جایی که مرز میان زندگی و مرگ به شدت رقیق شده و هر لحظه ممکن بود تیری از غیب جان انسان را بگیرد.
شرفالدین با بیان اینکه این شرایط، اشتیاق وافر به زیست مؤمنانه و کسب معنویت را در رزمندگان تقویت میکرد، گفت: رزمندگان از طریق خلوت با خود، تأمل در حقیقت و فلسفه زندگی، تهذیب نفس، تزکیه باطن، عبادت و راز نیاز مخلصانه با خداوند و توسل به اولیای دین تلاش میکردند به معنویت برسند و از بزرگان دین الگو بگیرند و همچنین دلسپردگی عمیق به منویات رهبر کبیر انقلاب و اطاعت کامل از فرماندهان نظامی از ویژگیهای برجسته این جمع بود که موجب همگنی آنان شد.
وی افزود: فضای خاص جبهه و اقتضائات آن به همراه این همگنی باعث شکلگیری سبک زندگی ویژهای شد که مختصات آن را میتوان در چند ویژگی خلاصه کرد و نخست تعلق خاطر وثیق به باورها، ارزشها و آرمانهای اسلامی و شیعی بود که بسیار برجسته بود.
شرفالدین گفت: بسیاری از رزمندگان حتی کسانی که پیش از جنگ اهل نماز نبودند، در جبهه به شدت تحول یافتند و این نشاندهنده نقش سازنده جبهه در شکلگیری سبک زندگی آنان است.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) ولایتمداری را دومین ویژگی مهم این سبک زندگی برشمرد و تصریح کرد: تبعیت بیچون و چرا از امام خمینی (ره) و اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه، از جمله عواملی بود که رزمندگان را متحد و منسجم نگه داشت.
وی به یکرنگی و یکدلی در میان رزمندگان اشاره کرد و گفت: در جبهه، تفاوتها و تمایزات حتی در لباس نیز حذف شده بود و همه با لباسهای یکسان، همچون لباس احرام در مکه، یکدلی و انسجام داشتند و انسجام و یکپارچگی در مسیر دستیابی به هدف که همان غلبه بر دشمن بود، ویژگی دیگری از این سبک زندگی بود.
شرفالدین ادامه داد: جمعگرایی و عبور از خودبینیها، ویژگی بارز دیگری بود که در جبهه دیده میشد؛ جایی که افراد خود را تابع جمع میدانستند و این یگانگی، اراده جمعی را تقویت میکرد. او افزود: رزمندگان از همه تعلقات دنیایی رهایی یافته بودند؛ هرچند این رهایی غالباً موقت بود، اما از نظر روانی زمینهساز تعالی و ایثار بود.
وی معنویتگرایی و تعالیجویی را از دیگر شاخصهای این سبک زندگی دانست و گفت: تعلقات مادی در میان رزمندگان بسیار کمرنگ بود و کسی به دنبال پاداشهای مادی نبود؛ بلکه هدف، تقرب به خدا و کسب جایگاه در پیشگاه ائمه بود.
سید حسین شرفالدین سادهزیستی و بسنده کردن به ضروریات را از دیگر ویژگیهای این سبک برشمرد و گفت: رزمندگان بیشتر در حد نیازهای حداقلی قانع بودند و فرصتی برای فکر کردن به رفاهیات وجود نداشت. همچنین وظیفهگرایی و تلاش مستمر برای عمل به تکلیف از ارکان این سبک زندگی بود.
وی در پایان تأکید کرد: با پایان جنگ و تغییر شرایط پساجنگ، نمیتوان انتظار داشت همان سبک زندگی جبههای به طور کامل استمرار یابد، زیرا ساختارها، نظام ارتباطی، انتظارات و اهداف بنیادین تغییر کردهاند. اما برخی ارزشها مانند معنویتگرایی و تلاش برای اهداف متعالی ممکن است در قالبهای نوین ادامه یابد.